Σχεδιασμός και εφαρμογή της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης για άτομα με αναπηρίες


Μετά από τα νέα δεδομένα όπως αυτά προέκυψαν από την πανδημία του COVID-19, το κλείσιμο των σχολείων και την ανάγκη για εφαρμογή εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, η περιθωριοποίηση των μαθητών και των εκπαιδευόμενων με αναπηρίες συνεχώς επιδεινώνεται με αποτέλεσμα τον πλήρη αποκλεισμό τους από την εκπαίδευση.

Αυτό οφείλεται όχι μόνο στην ταχύτητα με την οποία υιοθετήθηκε η ψηφιακή μάθηση και την αδυναμία προσαρμογής της στις ανάγκες των μαθητών με αναπηρίες, αλλά και στην ένα σχεδόν χρόνο μετά την εμφάνιση της πανδημίας στη χώρα μας άρνηση από μέρους του ίδιου του Υπουργείου Παιδείας και των αρμόδιων Υπηρεσιών να προχωρήσουν σε κατάλληλο σχεδιασμό για διασφάλιση μιας ανεμπόδιστης συμμετοχής των μαθητών με αναπηρίες στην εκπαίδευση και πλήρη εμπλοκή τους στις διαδικασίες της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης. Αυτό θα αποτελέσει το όχημα για τη συμμετοχή και ενσωμάτωση τους στην κοινότητα και γενικότερα στην προστασία και τη διάχυση των δημοκρατικών αξιών και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, ενώ θα καταστεί ταυτόχρονα μοχλός ισόρροπης και δίκαιης ανάπτυξης τους.

Σε σχετικό υπόμνημα που κατάθεσε η ΚΥ.Σ.Ο.Α. στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας και πολιτισμού και απέστειλε σε όλα τα αρμόδια Υπουργεία και ανεξάρτητες Υπηρεσίες του Κράτους με σκοπό τη διασφάλιση ορθής εφαρμογής της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης των παιδιών και των ενηλίκων με αναπηρίες σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, περιλαμβάνονται εισηγήσεις για εύλογες προσαρμογές, μέτρα και διευκολύνσεις, που συμβάλλουν στον παραμερισμό και στην κατάργηση των εμποδίων συμμετοχής στην ενιαία εκπαίδευση και στη συγκεκριμένη περίπτωση την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, όπως είναι οι μη προσβάσιμες διαδικτυακές πλατφόρμες μάθησης, εργαλεία και προγράμματα σπουδών για τους μαθητές με αναπηρίες, η ελλειμματική πρόσβαση στο διαδίκτυο για ορισμένους μαθητές με αναπηρίες, η απουσία τεχνικής υποστήριξης σχετικά με την καθοδήγηση των μαθητών με αναπηρίες ή/και της οικογένειάς τους για να συνδεθούν και να χρησιμοποιήσουν διαδικτυακές πλατφόρμες εκπαίδευσης, η ακαταλληλότητα του διαδικτυακού υλικού (δεν είναι προσαρμοσμένο στις μαθησιακές ανάγκες των παιδιών με αναπηρίες), η έλλειψη επαρκούς κατανόησης από τους εκπαιδευτικούς του τρόπου παροχής προσβάσιμου εκπαιδευτικού υλικού σε ψηφιακή μορφή, η απουσία παράλληλης και εξειδικευμένης υποστήριξης ένας προς έναν – ιδιαίτερα στους μαθητές με νοητική αναπηρία με αποτέλεσμα να μην παρέχεται σε αυτούς η ευκαιρία να ακολουθούν τις οδηγίες του εκπαιδευτικού – και να μάθουν από την παρατήρηση και την αλληλεπίδραση με τους συνομήλικους τους.

Ανάμεσα στις εύλογες προσαρμογές, μέτρα και διευκολύνσεις που συμβάλλουν στη διασφάλιση ορθής εφαρμογής της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης των παιδιών και των ενηλίκων με αναπηρίες σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, περιλαμβάνεται η διασφάλιση ότι όλες οι πρωτοβουλίες και οι δράσεις που σχεδιάζονται για την εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση λαμβάνουν υπόψη τις απαιτήσεις για τους μαθητές με αναπηρίες και είναι προσβάσιμες σε όλους:

– Παρέχεται εναλλακτικό και προσβάσιμο εκπαιδευτικό υλικό και εξασφαλίζονται εύλογες προσαρμογές βάσει των ατομικών αναγκών των μαθητών με αναπηρίες

– δημιουργούνται υποστηρικτικές τεχνολογίες που θα χρειαστούν στο σπίτι,

– παρέχεται εξατομικευμένη υποστήριξη όπως προσωπικός βοηθός ή διερμηνέας νοηματικής γλώσσας, προσαρμοσμένες διαδικασίες μάθησης και αξιολόγησης (π.χ. απλοποιημένο κείμενο ή/και διαφοροποιήσεις σε αυτό), αξιολόγηση μέσω παρατήρησης ή του χαρτοφυλακίου μάθησης).

Περιλαμβάνεται, επίσης,

  • η επένδυση στην αύξηση των ψηφιακών δεξιοτήτων των μαθητών με αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένων συγκεκριμένων δράσεων που σχετίζονται με την αύξηση των γνώσεων τους σχετικά με τις δυνατότητες ψηφιακής προσβασιμότητας και τον τρόπο χρήσης τους,
  • Η κατάρτιση εκπαιδευτικών και βοηθών διδασκαλίας, με τη βοήθεια Ευρωπαϊκών κονδυλίων, όσον αφορά τον τρόπο δημιουργίας προσβάσιμου ψηφιακού περιεχομένου για μαθητές με αναπηρίες,
  • Η Αύξηση των ικανοτήτων των επαγγελματιών που ασχολούνται με την Τεχνολογία Πληροφοριών και Επικοινωνίας ως προς την προσβασιμότητα ατόμων με αναπηρίες και επένδυση στην εκπαίδευση μελλοντικών επαγγελματιών σε θέματα εξειδικευμένης τεχνικής υποστήριξης και προσβασιμότητας,
  • Η διασφάλιση ότι κάθε μαθητής και ενήλικο άτομο με αναπηρία έχει το δικό του ηλεκτρονικό υπολογιστή και πρόσβαση στο διαδίκτυο όπου κι αν διαμένει και ότι είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος/καταρτισμένος να το χρησιμοποιεί αυτόνομα και ανεξάρτητα.

Η υλοποίηση των πολιτικών και μέτρων που εισηγείται το κίνημα των ατόμων με αναπηρίες θα συμβάλει στη σταδιακή και στην πράξη άρση του διαχωρισμού, των ανισοτήτων, των διακρίσεων, του εξευτελισμού και της περιθωριοποίησης που βιώνουν σήμερα χιλιάδες μαθητές και οι ενήλικες με αναπηρίες στη χώρα μας και θα αποτελέσει το έναυσμα για ορθή υλοποίηση των αναφαίρετων θεμελιωδών δικαιωμάτων τους καθώς και στην πραγμάτωση της πλήρους συμμετοχής και συμπερίληψης τους σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης σε ίση βάση με τους υπόλοιπους μαθητές και εκπαιδευόμενους πολίτες με αναπηρίες.

Κυπριακή Συνομοσπονδία Οργανώσεων Αναπήρων