Η προσπάθεια λύσης του Κυπριακού στη βάση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας είναι η μόνη ενδεδειγμένη οδός και θα πρέπει να παραμείνουμε προσηλωμένοι σε αυτήν, υπογράμμισαν οι πρώην Υπουργοί Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης και Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή, σημειώνοντας ότι οποιαδήποτε άλλη επιλογή θα οδηγήσει σε περιπέτειες. Κασουλίδης και Μαρκουλλή μιλούσαν στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας στο πλαίσιο εκδήλωσης συζήτησης του Κειμένου Πολιτικής του Προέδρου του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Καθηγητή Ανδρέα Θεοφάνους με θέμα τις διακοινοτικές συνομιλίες από το 1974 μέχρι τώρα και τις μελλοντικές προοπτικές. Ο Καθηγητής Θεοφάνους είχε, μεταξύ άλλων, προβάλει τη θέση ότι η μέχρι τώρα ακολουθούμενη πολιτική απέτυχε. Επιπρόσθετα, σημείωσε ότι «για μια ομοσπονδιακή λύση η οποία αποκαθιστά την ενότητα της Κύπρου μια εξελικτική διαδικασία καθίσταται απαραίτητη». Ταυτόχρονα πρόσθεσε ότι ακόμα και για την εξελικτική προσέγγιση ο ρόλος της Τουρκίας παραμένει καθοριστικός.
Ο Καθηγητής Θεοφάνους αφού προέβη σε ιστορική αναδρομή των διακοινοτικών συνομιλιών μετά το 1974, κατέθεσε τις δικές του εισηγήσεις για το μέλλον. Υπογράμμισε ότι διαχρονικά, παρά τις παραχωρήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς και τη μετατόπιση του διαπραγματευτικού κεκτημένου προς τις τουρκοκυπριακές θέσεις, η λύση δεν κατέστη δυνατή. Τόνισε ιδιαίτερα το γεγονός πως κάθε φορά που η ελληνοκυπριακή πλευρά αποδεχόταν κάποια απαίτηση της τουρκοκυπριακής, η δεύτερη επανερχόταν με νέο αίτημα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ανέφερε επίσης ότι επιβάλλεται πραγματισμός και αποφυγή των όποιων ψευδαισθήσεων καθώς «με την υφιστάμενη διαδικασία και φιλοσοφία δεν μπορεί να προκύψει λύση η οποία να βελτιώνει το status quo». Πρόσθεσε επίσης ότι μια τέτοια λύση δεν θα είναι οικονομικά βιώσιμη. «Είναι σημαντικό να επανακτηθεί η ηθική υπεροχή, να υπάρξει ολοκληρωμένο αφήγημα καθώς και μια νέα προσέγγιση η οποία να εμπεριέχει και μια εξελικτική διαδικασία». Ο κ. Θεοφάνους υπογράμμισε επίσης ότι το ζήτημα της συνέχειας της Κυπριακής Δημοκρατίας και το κεφάλαιο της διακυβέρνησης αποτελούν μείζονα διακυβεύματα. Τόνισε επίσης ότι είναι απαραίτητο να υπάρξει και προσπάθεια ομαλοποίησης των σχέσεων με την Τουρκία, υπό την προϋπόθεση ότι η Άγκυρα θα σεβαστεί το δικαίωμα ύπαρξης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στα πλαίσια αυτά θα συζητηθούν παράλληλα τα ενεργειακά ζητήματα και η προοπτική ευρύτερων συνεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο. Ταυτόχρονα αναφέρθηκε σε εξωγενείς παράγοντες και δεδομένα που επηρεάζουν τις εξελίξεις στην Κύπρο.
Ο τέως Υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης, εξέφρασε αμφιβολίες για ορισμένες από τις τοποθετήσεις του Καθηγητή Θεοφάνους και τόνισε πως η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία είναι η μοναδική αποδεχτή από τη διεθνή κοινότητα διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού. Υπογράμμισε επίσης ότι «είναι προτιμότερο να καταβάλουν το οικονομικό τίμημα της λύσης οι Ελληνοκύπριοι και όχι οι ξένοι, ιδιαίτερα η Τουρκία».
Ο κ. Κασουλίδης αποτίμησε ως θετικό το αποτέλεσμα της πρόσφατης συνάντησης του Βερολίνου, λέγοντας πως οι δηλώσεις του ΓΓ του ΟΗΕ καλύπτουν πολλά από αυτά που πρεσβεύουν οι δύο πλευρές. Θεώρησε ορθή την τοποθέτηση του κ. Θεοφάνους για βήμα προς βήμα εξεύρεση λύσης στα πλαίσια όμως μιας στρατηγικής συμφωνίας καθώς και τη σταδιακή αποκατάσταση των σχέσεων Τουρκίας – Κύπρου, ενώ ολοκλήρωσε τονίζοντας την κατά καιρούς αντίδραση των Τουρκοκυπρίων στα όσα επιχειρούν να τους επιβάλλει η Τουρκία. «Ο Ακιντζί δεν είναι η επιλογή της Άγκυρας», σημείωσε.
«Μελέτησα προσεκτικά το Κείμενο του Καθηγητή Θεοφάνους και ασπάζομαι τους φόβους και την απογοήτευση του για την αποτυχία εξεύρεσης λύσης στο Κυπριακό, παρά τις διαπραγματεύσεις δεκαετιών από το πραξικόπημα του 1974», επισήμανε η πρώην υπουργός Εξωτερικών Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή. Ταυτόχρονα εξέφρασε αμφιβολίες για ορισμένες τοποθετήσεις όπως παρουσιάζονται στο Κείμενο του Καθηγητή Θεοφάνους, όπως για παράδειγμα η προτεινόμενη εξελικτική πορεία. «Η Τουρκία ποτέ δεν θα συγκατατεθεί στην παραχώρηση εδάφους που σήμερα κατέχει, στην αποχώρηση των στρατευμάτων της και στην εξομάλυνση των σχέσεων της με την Κυπριακή Δημοκρατία», υπέδειξε.
Διαφώνησε επίσης με τη θέση του Καθηγητή Θεοφάνους ότι το status quo είναι λιγότερο επικίνδυνο από τη λύση που προωθείται ενώ επισήμανε πως το χειρότερο σενάριο θα είναι η προσάρτηση των κατεχομένων από την Τουρκία. Η κα Μαρκουλλή παραδέχτηκε πως η διαδικασία των διαπραγματεύσεων θα είναι δύσκολη, ενώ τόνισε πως η ΕΕ παρέχει πολλά που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξεύρεση αποδεχτής λύσης και από τις δυο πλευρές.
Ακολούθησε ευρύς διάλογος με το κοινό. Τον συντονισμό της όλης εκδήλωσης είχε η Χριστίνα Χατζησωτηρίου, Επίκουρη Καθηγήτρια και μέλος του Συμβουλευτικού Σώματος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην εκδήλωση παρευρέθηκαν αρκετοί ξένοι πρεσβευτές και άλλοι διπλωμάτες.
