Η Κίνηση Συμπαράστασης για το AIDS (Κίνηση) τοποθετείται μπροστά στα κρίσιμα δεδομένα που διαμορφώνουν το μέλλον της διαχείρισης του HIV/AIDS παγκοσμίως, αλλά και στον τόπο μας. Η έκθεση του UNAIDS[1] και το μήνυμα της Εκτελεστικής του Διευθύντριας, Winnie Byanyima[2], αποκαλύπτουν μια διττή πραγματικότητα: ενώ έχουν επιτευχθεί σημαντικές μειώσεις στις νέες λοιμώξεις και τους θανάτους, χάρη στις προσπάθειες της επιστημονικής κοινότητας και των οργανώσεων της κοινότητας, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια σοβαρή χρηματοδοτική κρίση και στασιμότητα στην πρόληψη.
Για να θέσουμε οριστικό τέλος στις νέες διαγνώσεις του HIV, υπάρχουν προϋποθέσεις:
- Καθολική Πρόσβαση στις Θεραπείες και Μεθόδους Πρόληψης
Χαιρετίζουμε την έλευση των νέων αντιρετροϊκών φαρμάκων στην Κύπρο και τη δωρεάν διάθεση της PrEP[3], που αποτελούσε αίτημα της Κίνησης από το 2018. Η αντιρετροϊκή θεραπεία, είτε για τους ανθρώπους που ζουν με HIV, είτε για εκείνους που επιθυμούν την προστασία από τον HIV, επιβάλλεται να παραμείνει δωρεάν στην Κύπρο, ενώ οι φαρμακευτικές εταιρείες οφείλουν να διευκολύνουν την πρόσβαση στα φάρμακα, παρέχοντας προσιτές τιμές στα κράτη, ειδικά όταν είναι μικρά όπως η Κύπρος, σπάζοντας τα μονοπώλια που στερούν το δικαίωμα μας στην υγεία. Η επιστημονική πρόοδος είναι δώρο άδωρο αν δεν είναι προσβάσιμη σε όλους, όλες και όλα μας.
- Αποποινικοποίηση και Νομική Μεταρρύθμιση
Δεν μπορούμε να μιλάμε για δημόσια υγεία όταν ο φόβος του νόμου υπερτερεί της ανάγκης για φροντίδα. Οι νόμοι που ποινικοποιούν τη μετάδοση του HIV πρέπει να αλλάξουν άμεσα. Η ποινικοποίηση το μόνο που καταφέρνει είναι να απομακρύνει τους ανθρώπους από τις τακτικές εξετάσεις πρόληψης και τη θεραπεία, τροφοδοτώντας τον κύκλο της μετάδοσης. Η γλώσσα μας πρέπει να αλλάξει, ξεκινώντας από τους νόμους[4]. Οι άνθρωποι που ζουν με HIV δεν αποτελούν κανένα κίνδυνο, αφού πλέον γνωρίζουμε πέραν πάσης αμφιβολίας ότι ο HIV δεν μεταδίδεται λόγω της φαρμακευτικής αγωγής που τον καθιστά μη-ανιχνεύσιμο. Η διατήρηση απαρχαιωμένων νόμων, αντί να προστατεύει τον πολίτη, συμβάλλει σημαντικά στο στίγμα και μετατρέπεται τελικά σε εμπόδιο για τη δημόσια υγεία.
- Ουσιαστική Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση χωρίς Ταμπού
Το κοινωνικό στίγμα παραμένει ο μεγαλύτερος εχθρός μας[5]. Για να το εξαλείψουμε, χρειαζόμαστε μια εκ βάθρων αλλαγή στην παιδεία μας, στη νοοτροπία μας, στη στάση μας. Οι εκστρατείες ενημέρωσης και αποστιγματισμού θα πρέπει να επεκταθούν σε μεγαλύτερη κλίμακα, καλύπτοντας όλους τους ανθρώπους, όλων των ηλικιών, ανεξαρτήτως ταυτότητας φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού ή/και άλλων χαρακτηριστικών. Μια ολοκληρωμένη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση δεν εστιάζει μόνο στους κινδύνους, αλλά μιλά ανοιχτά και θετικά για τη σεξουαλική απόλαυση, την προστασία του εαυτού και των ερωτικών συντρόφων ως υπεύθυνη στάση, καταρρίπτοντας τα ταμπού που γεννούν ντροπή και σιωπή.
- Ασφαλή πλαίσια για τα ευάλωτα άτομα
Δεν θα υπάρξει πραγματική πρόοδος αν αφήσουμε πίσω τους πιο ευάλωτους. Επιβάλλεται να εκπαιδεύσουμε τους Επαγγελματίες Υγείας ώστε να μπορούν να δημιουργούν ασφαλείς χώρους φροντίδας, χωρίς διακρίσεις, χωρίς στίγμα, χωρίς επίκριση, για όλες, όλους και όλα, ειδικά όμως για τα άτομα που εργάζονται στο σεξ, για τους μετανάστες χωρίς έγγραφα, για τα άτομα που κάνουν χρήση ουσιών, όπου απαιτείται εξειδικευμένη προσέγγιση μείωσης της βλάβης, αφήνοντας πίσω μας πολιτικές καταστολής που έχουν αποδειχθεί αποτυχημένες[6][7][8].
- Έμπρακτη Κρατική Στήριξη με Σχέδιο Δράσης και Χρονοδιαγράμματα
Ο εθελοντισμός και η ανθεκτικότητα των κοινοτήτων δεν αρκούν για να καλύψουν τα κενά της πολιτείας. Το κράτος οφείλει να στηρίξει τις οργανώσεις της κοινότητας, με χρηματοδοτούμενα Εθνικά Σχέδια Δράσης που περιλαμβάνουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και δεσμεύσεις. Οι ευχές κάθε 1η Δεκεμβρίου για ένα κόσμο χωρίς HIV και άλλες Σεξουαλικά Μεταδιδόμενες Λοιμώξεις πρέπει να μετουσιωθούν σε πράξη, με στρατηγική, σχεδιασμό, με τη συμμετοχή των ίδιων των ανθρώπων για τους οποίους προορίζονται οι κοινωνικές και άλλες παρεμβάσεις.
- Οι Κοινότητες απέδειξαν ότι μπορούν
Η ιστορία του κινήματος του HIV/AIDS απέδειξε ότι οι κοινότητες γνωρίζουν καλύτερα τις ανάγκες τους, ενώ όπου τους επετράπη να συμμετέχουν τα αποτελέσματα έχουν στεφθεί με επιτυχία. Όπου υπήρχε απουσία της κοινότητας, οι παρεμβάσεις απέτυχαν. Θα πρέπει να δοθεί χώρος στις κοινότητες ώστε να ηγηθούν της προσπάθειας, σχεδιάζοντας και υλοποιώντας τις παρεμβάσεις που αφορούν τις ίδιες. Οι οργανώσεις της κοινότητας δεν είναι διακοσμητικές. Διαθέτουν εξειδίκευση, επαγγελματισμό, ικανότητες, γνώση, θέληση, σθένος και ενσυναίσθηση.
Ο μετασχηματισμός δεν θα έρθει από μόνος του. Απαιτεί πρωτίστως πολιτική βούληση και ουσιαστικές αλλαγές με εστίαση στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Σε έναν κόσμο που αντιμετωπίζει κρίσεις, το ισχυρότερο «φάρμακο» παραμένει η ανθρωπιά μας. Για να τελειώνουμε με τον HIV, πρέπει να επενδύσουμε στην αλληλεγγύη και τη συμπαράσταση. Πρέπει να χτίσουμε μια κοινωνία ενσυναίσθησης, όπου η υγεία είναι δικαίωμα, όχι προνόμιο, και όπου κανείς δεν αντιμετωπίζεται ως «κίνδυνος», αλλά ως άνθρωπος που χρήζει φροντίδας και σεβασμού.
1η Δεκεμβρίου 2025
Κίνηση Συμπαράστασης για το AIDS
[1] https://www.unaids.org/en/UNAIDS-WAD-report-2025
[2] https://www.unaids.org/en/UNAIDS-global-AIDS-update-2025
[3] https://www.asmcyprus.org/el/cy-prep-point
[4] https://www.hivjustice.net/
[5] https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/hiv-stigma-survey
[6] https://www.naac.org.cy/el/diadrastikos-pinakas
[7] https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/guidance-brief-prevention-and-control-infectious-diseases-among-people-who-inject
[8] https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/prevention-and-control-infectious-diseases-among-people-who-inject-drugs-2023
